Veiligheids- en gezondheidsplan in de bouw

Door Dennis

In de vaak risicovolle wereld van de bouw, speelt het veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan) een cruciale rol. Dit document is niet alleen een wettelijke vereiste, maar vormt ook de basis voor een veilige en gezonde werkomgeving. We gaan dieper in op het belang van het V&G-plan in de bouw, inclusief voorbeelden en best practices.

Wat is een veiligheids- en gezondheidsplan?

Een veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan) voor de bouw is een document dat wordt opgesteld om de veiligheid en gezondheid van werknemers op een bouwplaats te waarborgen. Dit plan is een integraal onderdeel van het bouwproces en wordt vaak vereist door zowel wettelijke regelgeving als bedrijfsbeleid. Het doel van het V&G-plan is om risico’s te identificeren, te evalueren en maatregelen te treffen om ongevallen en gezondheidsrisico’s tijdens de bouwwerkzaamheden te voorkomen.

In de eerste plaats omvat het V&G-plan een gedetailleerde risicoanalyse. Deze analyse houdt in dat alle mogelijke gevaren op de bouwplaats worden geïdentificeerd, zoals het werken op hoogte, het omgaan met gevaarlijke stoffen, en het gebruik van zwaar materieel. Vervolgens worden deze risico’s beoordeeld op basis van hun potentiële impact en waarschijnlijkheid van voorkomen. Op basis van deze beoordeling worden passende preventieve maatregelen en procedures voorgesteld. Dit zijn bijvoorbeeld het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), veiligheidsnette of specifieke trainingen voor medewerkers omvatten.

Tenslotte legt het V&G-plan de verantwoordelijkheden en procedures vast voor het omgaan met ongevallen en noodsituaties. Dit omvat het opstellen van noodplannen, het aanwijzen van veiligheidscoördinatoren en het vaststellen van communicatieprocedures in geval van een incident. Ook wordt er aandacht besteed aan de lange-termijn gezondheid van werknemers, zoals maatregelen om beroepsziekten te voorkomen en te controleren. Het plan is een dynamisch document dat regelmatig moet worden bijgewerkt om veranderingen in de bouwomstandigheden of nieuwe regelgeving te weerspiegelen.

Belang van een V&G-plan in de bouw

Het belang van een V&G-plan in de bouwsector mag niet onderschat worden. Het draagt op meerdere manieren bij aan een veilige en verantwoorde werkplek.

1. Risicobeheersing: Het V&G-plan speelt een belangrijke rol in het identificeren en beheersen van potentiële gevaren op de bouwplaats. Door een systematische analyse van de werkomgeving, kunnen risico’s zoals valgevaar, blootstelling aan schadelijke stoffen, en onveilig gebruik van machines worden geïdentificeerd. Na deze identificatie worden er specifieke maatregelen en protocollen ontwikkeld om deze risico’s te verminderen of te elimineren. Dit kan variëren van het verstrekken van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen tot het implementeren van strikte procedures voor het werken met gevaarlijke machines. Zo helpt het V&G-plan niet alleen om ongevallen en letsel te voorkomen, maar ook om de gezondheid van werknemers op lange termijn te beschermen.
2. Wettelijke naleving: Het V&G-plan is niet alleen een best practice, maar ook een wettelijke vereiste. Het voldoen aan deze wettelijke vereisten is essentieel voor bouwbedrijven om sancties zoals boetes en zelfs werkonderbrekingen te voorkomen. Bovendien kan het niet naleven van deze regelgeving leiden tot juridische aansprakelijkheid in het geval van ongevallen of gezondheidsschade. Een goed opgesteld en uitgevoerd V&G-plan helpt bedrijven om te voldoen aan de geldende wet- en regelgeving en toont aan dat ze hun verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid en gezondheid op de werkplek.
3. Verbeterde veiligheidscultuur: Een effectief V&G-plan gaat verder dan alleen het voldoen aan wettelijke vereisten; het helpt bij het cultiveren van een sterke veiligheidscultuur binnen de organisatie. Een dergelijke cultuur benadrukt het belang van veiligheid en gezondheid en moedigt werknemers aan om proactief deel te nemen aan veiligheidsmaatregelen. Dit omvat niet alleen het volgen van de vastgestelde procedures, maar ook het actief melden van potentiele gevaren en het bijdragen aan voortdurende verbeteringen op het gebied van veiligheid. Door werknemers te betrekken en te informeren, verhoogt een goed V&G-plan het bewustzijn en de verantwoordelijkheid van iedereen op de bouwplaats, wat leidt tot een veiligere en gezondere werkomgeving.

Wanneer is een V&G-plan noodzakelijk?

Een Veiligheids- en gezondheidsplan is vereist bij bouwprojecten die specifieke risico’s met zich meebrengen. Dit omvat werkzaamheden zoals het werken op hoogtes van 5 meter of meer, graven van putten dieper dan 1,2 meter, werken nabij drijfzand of slib, ondergrondse- en tunnelwerken, taken onder verhoogde druk, duikwerkzaamheden, gebruik van explosieven, en het monteren van geprefabriceerde elementen. Daarnaast is het plan verplicht op bouwplaatsen waar werkzaamheden langer dan 30 dagen duren met meer dan 20 werknemers tegelijk, of waar het werkvolume naar schatting 500 man-dagen overschrijdt. Voor minder risicovolle bouwplaatsen kan een vereenvoudigd V&G-plan of een schriftelijke overeenkomst volstaan.

Inhoud van het Veiligheids- en gezondheidsplan

Het V&G-plan bevat onder meer:

• Administratieve details zoals namen en adressen van opdrachtgevers, bouwdirecties, aannemers, en de veiligheidscoördinatoren;
• Een risicoanalyse met bijbehorende preventiemaatregelen;
• Preventiemaatregelen voor invloeden van externe bronnen, zoals openbaar of privétransport;
• Specifieke maatregelen voor werkzaamheden met verhoogd risico;
• Belangrijke momenten waarop de veiligheidscoördinator aanwezig dient te zijn;
• Preventiemaatregelen voor toekomstige werkzaamheden;
• Een gedetailleerde beschrijving van het bouwproject, van ontwerp tot realisatie;
• Een schatting van de duur van gelijktijdige of opeenvolgende werkzaamheden.

Het plan kan ook deel uitmaken van het algemene preventieplan van de opdrachtgever.

Wie is verantwoordelijk voor het opstellen van het V&G-plan?

Het V&G-plan wordt opgesteld door de veiligheidscoördinator. Dit plan wordt aangepast aan de realiteit van de bouwplaats, wijzigingen in het project, onvoorziene risico’s, en de aanwezigheid van nieuwe partijen. De veiligheidscoördinator draagt het plan over aan de opdrachtgever aan het einde van de opdracht.

De opdrachtgever moet ervoor zorgen dat het V&G-plan onderdeel uitmaakt van het contractuele proces. Dit houdt in dat aannemers in hun offertes moeten verwijzen naar het plan en beschrijven hoe zij de werkzaamheden zullen uitvoeren in lijn met het plan, inclusief een kostenberekening voor de benodigde preventiemaatregelen. De coördinator-ontwerp adviseert of de voorstellen van de aannemers overeenkomen met de eisen van het V&G-plan.

Een fundament voor veiligheid en gezondheid

Een goed ontwikkeld veiligheids- en gezondheidsplan is essentieel voor elke bouwplaats. Het biedt niet alleen een raamwerk voor veilige werkpraktijken, maar versterkt ook de algehele veiligheidscultuur binnen de bouwsector. Door de implementatie van een effectief V&G-plan, kunnen bouwbedrijven een veilige en gezonde werkomgeving waarborgen, wat bijdraagt aan het succes en de duurzaamheid van hun projecten.